Ayasofya’ya Hiçbir Şey Olmadı: Bu Son Yıkımlar Tepkilere Yol Açıyor!
Her gün yeni bir gelişmeyle karşılaşıyoruz. Daha nelere, ne kadar şaşırabiliriz diye merak ettiğimiz noktada hayretler içinde kalıyoruz. Kesinlikle iki katına çıkan bir şey oluyor.Bunlardan biri de son dönemde gündemi meşgul eden Ayasofya’nın yıkılması.
Tarihimiz için değerli bir simge Ayasofya’yı da diğer yapılar gibi korumak asli görevimizdir.Ancak son yıllarda kapısının kırılmasından duvarlarının aşınmasına kadar başına hiçbir şey gelmedi.
2020 yılında müzeden camiye dönüştürülmüştür. Bazıları desteklese de bazıları buna karşı çıktı.
15 asırdır ayakta Aya Sofya Tarihi boyunca üç kez inşa edilmiş bir anıt olarak dikkat çekiyor. Günümüzde “Üçüncü Ayasofya” olarak bilinen yapı, ilk olarak Hıristiyanlığın Roma İmparatorluğu’nda resmi din olarak kabul edildiği I. Konstantin döneminde başlatılan bir proje olarak ortaya çıktı.
İstanbul’un yedi tepesinden ilkinde ahşap çatılı bazilika olarak inşa edilen bu yapı, 360 yılında II. Konstantin tarafından açıldı. Fakat 404 yılında çıkan isyan ve yangın sonucu büyük zarar görmüştür.Ve bu ilk Ayasofya’nın günümüze hiçbir kalıntısı ulaşamamıştır.
İkinci Ayasofya, II. İlkinin yerine Theodosius tarafından yaptırılmış ve 415 yılında ibadete açılmıştır.
Yine ahşap çatılı bazilika olarak inşa edilen bu yapı, 532’deki Nika İsyanı Savaş sırasında isyancılar tarafından yakılıp yıkıldı. İsyanın ardından İmparator Justinianus daha büyük ve görkemli bir Ayasofya inşa etmeye karar verdi.
Üçüncü ve şimdiki Ayasofya, Bizans İmparatoru I. Justinianus 532-537 yılları arasında inşa edilmiştir. Tarihi boyunca isyanlar, savaşlar ve doğal afetler nedeniyle pek çok kez zarar görmüştür.
1204 yılındaki 4. Haçlı Seferi sırasında şehir ve Ayasofya büyük bir yıkıma uğradı ve Haçlılar tarafından yağmalandı.Latin işgali sırasında Roma Katolik Kilisesi’ne dönüştürüldü, ancak 1261’de Doğu Roma yönetimi yeniden sağlandı.
Ayasofya, Osmanlı İmparatorluğu’nun fethinden sonra Osmanlı hükümdarları tarafından değerli bir simge olarak görülmeye başlandı.
Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra O tarihten bu yana bakım ve onarımlarla daha sağlam hale getirildi. Bu tarihi eserin günümüze ulaşmasında Mimar Sinan’ın eklemeleri ve düzenlemeleri önemli rol oynamıştır.
Peki, bu kadar önemli tariheSon yıllarda bu yapıya ne oldu?
Ünlü kapısı büyük ölçüde yıkıldı.
Ayasofya’nın Tarihi ‘İmparatorluk Kapısı’ Yıkıldı ve insanların kapıdan bir kesik yiyerek kutsandığı söylendi. Elbette insanların kapıyı ‘yediği’ doğru değil ancak kapının üzerindeki ahşap madalyonun son yıllarda ciddi şekilde hasar gördüğü kayıtlara geçti.
Binlerce yıllık duvarlar aşındı.
Müzedeyken duvarların zarar görmesini önlemek için. Artık flaşla fotoğraf çekmek bile yasak ve duvarlar aşınmış durumda.
2022 yılında haberlerde yer alan bu olayda insanlar elleriyle ovarak duvarı aşındırdı, bir kısmı da duvardan çıkarıldı. bilerek modülü aldıgörüntüler kaydedildi.
Şu sıralar gündemde olan sorunlardan biri de turistler için giriş fiyatının 25 euro olması.
Ayasofya geçtiğimiz günlerde ziyarete açıldı. Ücretli giriş ile gündeme geldi. İbadet alanı dışındaki kısımlar ise ücret karşılığında ziyaretçilere gösterilecek. Üstelik asırlık binanın kapatılıp dükkan muamelesi görmesi de eleştirilen bir diğer nokta.
Etkileyici mimarisiyle ünlü Ayasofya’nın mimari yapıları birer birer yol oluyor. Bunlardan en önemlisi taşlı yolun artık kullanılmaması.
Etkileyici bir imaja sahip olmak ve Roma döneminden kalma taşlı yol Laminat parke ile kaplanması sosyal medyada bardağı taşıran son damla oldu. Asırlık taşlık yolun temizliğini kolaylaştırmak için böyle bir uygulamanın yapıldığı düşünülüyor.
Sanat tarihçisi Oğuzhan KaradirekUygulamanın estetik açıdan pek ilgi çekici olmadığını belirtirken, Ayasofya’nın zamanla yıpranan yapısı dikkate alınarak böyle bir adım atılmış olabileceğini de belirtiyor.
Karadirek, taşların zarar görmemesi için parkenin altına yumuşak bir malzeme eklendiğine dikkat çekiyor. Ama konuyla ilgili Yetkililerden henüz bir açıklama gelmedi.
Su deposunun kırıldığı, ayakkabıların içine konulduğu sahneler de gündem olmuştu.
Fotoğrafın geçmişe dair olduğu belirtilse de tarihi dokuya verdiği tahribat ortada. Her milletin tarihi açısından değerli olan Ayasofya, yıkımla ön plana çıkmaya devam ediyor.
Bu gidişle tarihi yapıların onarım adı altında tahrip edilmesi ve tahrip edilmesi devam edecek gibi görünüyor.Umarız böylesine değerli bir yapıya gerekli özeni gösterebilir ve onu hak ettiği şekilde koruyabiliriz.
Ayasofya ile ilgili diğer içeriğimiz:
